Το ΕΣΥ μπορεί να διασφαλίσει τη βιωσιμότητά του στο μέλλον και παράλληλα να βελτιωθεί ώστε να καλύπτει με τον καλύτερο τρόπο τις εξελισσόμενες ανάγκες των πολιτών. Οι προκλήσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι πολλές, αλλά τα πρώτα βήματα έχουν γίνει και τα επόμενα έχουν ήδη δρομολογηθεί.
Τις εργασίες της δεύτερης ημέρας του Συνεδρίου άνοιξε ο Υφυπουργός Υγείας κ. Μάριος Θεμιστοκλέους, ο οποίος στην ομιλία που απηύθυνε στους συνέδρους, υπό την προεδρία του κ. Νίκου Πολύζου και της κ. Βίκυς Παπανικολάου, αναφέρθηκε στις αλλαγές που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, αλλά και στον γενικότερο σχεδιασμό και την αποφασιστικότητα της Πολιτείας να συνεχίσει το έργο της με στόχο την επίτευξη ενός σύγχρονου, οργανωμένου και λειτουργικού συστήματος υγείας. Προλογίζοντας την ομιλία του Υφυπουργού, ο κ. Πολύζος ανέφερε πως θα πρέπει να του πιστωθεί η ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, με την επιτυχημένη εφαρμογή του προσωπικού γιατρού, αλλά και την υλοποίηση αποφάσεων που χρόνιζαν για είκοσι χρόνια, όπως είναι η απογευματινή λειτουργία των νοσοκομείων. Η βιωσιμότητα των νοσοκομείων έχει ωστόσο και ένα διοικητικό κομμάτι, ανέφερε ο κ. Πολύζος καλώντας τον κ. Θεμιστοκλέους να μιλήσει και για τα βήματα που έχουν γίνει και σε αυτόν τον τομέα.
Υπάρχουν πολλά πράγματα που χρειάζεται ακόμη να αλλάξουν και να γίνουν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ξεκίνησε την ομιλία του ο κ. Θεμιστοκλέους, αξίζει ωστόσο να αναρωτηθούμε εάν το ΕΣΥ, στα 42 χρόνια της ιστορίας του, έχει βρεθεί σε καλύτερη περίοδο από αυτή που βρίσκεται σήμερα. Και αξίζει να ειπωθεί ένα μεγάλο μπράβο για όσα έχουν επιτευχθεί σε όλα τα στελέχη του διοικητικού μηχανισμού του χώρου της υγείας, που κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία πρωτόγνωρες προκλήσεις όπως την πανδημία, εφαρμόζοντας πολιτικές και αποφάσεις που έδωσαν λύση σε χρόνια προβλήματα και ελλείμματα του συστήματος υγείας.
Φάση 1
Η πρώτη φάση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η φάση της πανδημίας, συνέχισε ο κ. Θεμιστοκλέους, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί από τη φράση «ενάντια σε κάθε στοίχημα, ενάντια σε κάθε πιθανότητα, against all odds». Η χώρα μας, προερχόμενη από μια κρίση 10 ετών, η χώρα των μνημονίων, μια χώρα που όλοι πίστευαν πως θα καταρρεύσει, άντεξε και βγήκε από την πανδημία, με τρία σημαντικά επιτεύγματα: τον πολλαπλασιασμό των κλινών ΜΕΘ και τη δημιουργία του συστήματος ραντεβού στις δομές υγείας και του συστήματος εμβολιασμού του πληθυσμού. Με το σύστημα εμβολιασμού, η χώρα μας απέδειξε ότι όχι μόνο μπορεί και καλύτερα, αλλά μπορεί μπορεί να αποτελέσει και το χρυσό παράδειγμα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξήγησε ο Υφυπουργός. Η πρώτη αυτή φάση προσέφερε στη χώρα μας τις βάσεις για να περάσουμε στην επόμενη μέρα, στη φάση 2, στην οποία βρισκόμαστε σήμερα.
Φάση 2
Οικονομικά της υγείας
Το πρώτο μεγάλο επίτευγμα στα οικονομικά της υγείας είναι η εφαρμογή του συστήματος DRGs στα νοσοκομεία της χώρας, για το οποίο οι πρώτες συζητήσεις και οι πρώτες νομοθεσίες είχαν ξεκινήσει πριν από 14 χρόνια. Ένα δεύτερο σημαντικό επίτευγμα είναι η εφαρμογή προϋπολογισμών στα νοσοκομεία. Μετά από 42 χρόνια, το 2024 και το 2025 τα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας δεν χρειάσθηκε να ζητήσουν επιπλέον χρηματοδότηση τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, όπως γινόταν συνήθως με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο δανεισμός της χώρας προκειμένου να μην καταρρεύσει το σύστημα υγείας. Το επίτευγμα αυτό, που πραγματοποιήθηκε μάλιστα σε ένα περιβάλλον με 10% αύξηση στα χειρουργεία και 2% αύξηση στις νοσηλείες, πρέπει να πιστωθεί στα στελέχη και τους υγειονομικούς και όσους εργάζονται στα νοσοκομεία.
Ανθρώπινο δυναμικό
Αυτή τη στιγμή, παρά τις σημαντικές απώλειες προσωπικού που υπέστη τα προηγούμενα χρόνια λόγω της κρίσης, το Εθνικό Σύστημα Υγείας έχει περισσότερο προσωπικό από ποτέ. Έχει 10% περισσότερους γιατρούς, 8% περισσότερο νοσηλευτικό προσωπικό και 7% λοιπό διοικητικό προσωπικό. Αυτό το προσωπικό έχει στηρίξει νέα, εξειδικευμένα τμήματα και έχει καλύψει ανάγκες.
Δύο βασικοί δείκτες της προσβασιμότητας των πολιτών στο Σύστημα Υγείας, συνέχισε ο κ. Θεμιστοκλέους, είναι η ευκολία με την οποία μπορεί να κλείσει κάποιος ραντεβού στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία και ο χρόνος αναμονής για χειρουργείο. Χάρη στην ψηφιακή αναβάθμιση που έχει επιτευχθεί στο σύστημα υγείας, σήμερα οι πολίτες μπορούν να κλείσουν εύκολα ραντεβού μέσω του MyHealth app και του finddoctors.gov.gr. Επιπλέον, βάσει μιας Οδηγίας που εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο, οι ιατροί του Εθνικού Συστήματος Υγείας εκτός από συγκεκριμένες ειδικότητες θα πρέπει τουλάχιστον να κάνουν 12 ραντεβού την εβδομάδα. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια τεράστια αύξηση των ραντεβού στο σύστημα, αλλά και στη δυνατότητα να μπορεί να κλείσει ο πολίτης ραντεβού άμεσα, μία ή δύο ημέρες μετά, με διάφορες ειδικότητες ιατρών -καρδιολόγο, ενδοκρινολόγο ή παθολόγο- κάτι που δεν συμβαίνει σε καμία χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο δεύτερος δείκτης, η αναμονή για χειρουργείο, δείχνει την επιτυχία ή την αποτυχία ενός συστήματος υγείας. Όταν υπάρχει μεγάλος αριθμός του πληθυσμού που περιμένει να χειρουργηθεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, το σύστημα έχει αποτύχει. Αυτή τη στιγμή, με την αύξηση των πρωινών τακτικών χειρουργείων κατά 10%, τα απογευματινά χειρουργεία και τα vouchers για τον ιδιωτικό τομέα, ο χρόνος αναμονής των πολιτών για χειρουργικές επεμβάσεις έχει μειωθεί σημαντικά, φθάνοντας στην Αττική να προσεγγίζει τους 4 μήνες, που είναι ο στόχος και για τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας.
Κτιριακή αναβάθμιση των νοσοκομείων
Η κτιριακή αναβάθμιση των δομών υγείας της χώρας, στην οποία αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο το RRF, είναι μία σημαντική αλλαγή που γίνεται άμεσα αντιληπτή από τους πολίτες, οδηγώντας σε αντιστροφή του κλίματος, υπογράμμισε ο κ. Θεμιστοκλέους.
Σήμερα, έχουν ήδη ανακαινισθεί ή θα ανακαινισθούν εντός των επομένων μηνών όλα τα ΤΕΠ των νοσοκομείων και τα Κέντρα Υγείας, ενώ σε κάποια νοσοκομεία προστίθενται και νέες μονάδες, μεγάλα κτηριακά συγκροτήματα, όπως για παράδειγμα η νέα ογκολογική μονάδα που χτίζεται στο Νοσοκομείο «Σωτηρία». Στον σχεδιασμό είναι επίσης η δημιουργία 3 νέων νοσοκομείων με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η κατασκευή των οποίων αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο του 2027, ενώ επιπλέον έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για το νέο «Θεαγένειο» Νοσοκομείο, το πρώτο έργο ΣΔΙΤ στην Ελλάδα.
Ψηφιακή αναβάθμιση
Η ψηφιακή αναβάθμιση εξυπηρετεί το σύστημα, τους επαγγελματίες υγείας και φυσικά τους τελικούς αποδέκτες των υπηρεσιών υγείας, τους ασθενείς. Στον τομέα αυτό, έχουν ήδη επιτευχθεί πολλά, με τον ηλεκτρονικό φάκελο, τις ψηφιακές εφαρμογές και τις εφαρμογές τηλεϊατρικής, ανέφερε ο Υφυπουργός, και πλέον έχουμε περάσει στη φάση διασύνδεσης των συστημάτων των νοσοκομείων, ώστε να υπάρξει ψηφιακή ενοποίηση. Ασφαλώς, οι αλλαγές είναι πολλές και χρειάζεται χρόνος για να μπορέσει το ανθρώπινο δυναμικό του συστήματος υγείας να εξοικειωθεί με αυτές και να τις αφομοιώσει, καθώς, μεταξύ αυτών, ορισμένες αλλάζουν ουσιαστικά τον τρόπο άσκησης του επαγγέλματός τους. Είναι ένας παράγοντας που δεν πρέπει να υποτιμάται, παρατήρησε ο ομιλητής, καθώς αποτελεί και τον λόγο που κάποιες φορές βλέπουμε να εφαρμόζεται ένα σύστημα και να αργεί να αποδώσει.
Φάση 3
Η φάση 3, συνέχισε ο κ. Θεμιστοκλέους, περιλαμβάνει τον σχεδιασμό των επόμενων βημάτων, όπως για παράδειγμα την αλλαγή στον τομέα των προμηθειών και την ολοκλήρωση των μητρώων υλικών και προμηθευτών, ώστε να γίνει το σύστημα πλήρως ψηφιακό. Προφανώς, παρατήρησε ο Υφυπουργός, για να περάσουμε στην επόμενη μέρα, απαιτείται χρόνος προσαρμογής. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν σημαντικές τομές, όπως τον σχεδιασμό του νέου υγειονομικού χάρτη της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη αφενός τις αλλαγές που έχουν επέλθει στο οδικό δίκτυο, αφετέρου τις αλλαγές στις ανάγκες υγείας του πληθυσμού. Και ασφαλώς, θα απαιτηθεί πολιτική συναίνεση, γιατί θα χρειασθούν αρκετά χρόνια για να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο και πλήρως προσαρμοσμένο στις υπάρχουσες συνθήκες και ανάγκες σχέδιο. Ας μην ξεχνάμε, πρόσθεσε ο κ. Θεμιστοκλέους, πως ο τελευταίος εκσυγχρονισμός των οργανισμών των νοσοκομείων έγινε πριν από 13 χρόνια και στη συντριπτική πλειονότητά τους τα νοσοκομεία είναι άνω των σαράντα ετών. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη διαδικασία να φέρουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην επόμενη φάση του, ώστε να μπορέσουν αυτοί οι οργανισμοί να διατηρηθούν σε καλή λειτουργία για τα επόμενα 20 χρόνια.
Όσον αφορά στην οικονομική διαχείριση, στόχος είναι να υπάρχει συνδιαχείριση του budget από τις κλινικές και τις διοικήσεις των νοσοκομείων. Η κλινική θα πρέπει να είναι συνυπεύθυνη στη διαχείριση του budget και ο διευθυντής της κλινικής θα πρέπει να απολαμβάνει τα οφέλη μιας καλής διαχείρισης, αλλά και να υπόκειται στις συνέπειες μιας κακής διαχείρισης, καθώς η υπερβολική κατανάλωση πόρων σε μία μονάδα υγείας στερεί πόρους από κάποια άλλη που τους χρειάζεται.
Η αξιολόγηση είναι πολύ σημαντική για την ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών του συστήματος υγείας, συνέχισε ο Υφυπουργός. Η κουλτούρα της ποιότητας είναι δομικής σημασίας να περάσει μέσα στο σύστημα, σε κάθε εργαζόμενο, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της εκμάθησης καλών πρακτικών και της αξιολόγησης της αποδοτικότητας τόσο των μονάδων υγείας όσο και των επαγγελματιών υγείας. Προφανώς, πρόσθεσε, οι εγκατεστημένες νοοτροπίες δεν αλλάζουν μαγικά με ένα ραβδάκι και η αξιολόγηση θα πρέπει να συνδεθεί με σκληρούς δείκτες αποδοτικότητας στο σύστημα. Τα συστήματα υγείας πληρώνονται με τα χρήματα του ελληνικού λαού, τον οποίο και πρέπει να σεβόμαστε. Αυτό θα πρέπει να είναι η κουλτούρα της επόμενης μέρας του συστήματος υγείας, υπογράμμισε ο Υφυπουργός.
Βρισκόμαστε εδώ, κατέληξε ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο κ. Θεμιστοκλέους, γιατί έχουμε σχέδιο, επιμονή και μεθοδικότητα να το εφαρμόσουμε, δεν δειλιάσαμε να συγκρουστούμε με νοοτροπίες που καθήλωναν το Εθνικό Σύστημα Υγείας, δεν διστάσαμε να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις και -το πιο σημαντικό- γιατί πιστέψαμε και πιστεύουμε ότι η Ελλάδα αξίζει και μπορεί καλύτερα και το αποδείξαμε. Συνεχίζουμε γιατί όσα έχουν γίνει δεν είναι το τέλος, είναι η αρχή αυτού που έρχεται, συνεχίζουμε για να φτιάξουμε ένα σύστημα πιο αποτελεσματικό, πιο ποιοτικό και πάνω απ’ όλα πιο ανθρώπινο.